+- Hamdullah Board (https://hamdullah.org)
+-- Forum: GENEL KÜLTÜR BİLGİLERİ (https://hamdullah.org/forumdisplay.php?fid=10)
+--- Forum: GENEL KÜLTÜR BiLGiLERi MAiN (https://hamdullah.org/forumdisplay.php?fid=229)
+---- Forum: Eğitim Öğretim Bilgileri (https://hamdullah.org/forumdisplay.php?fid=235)
+---- Thread: Ünlü Ünsüz Benzeşmesi (/showthread.php?tid=4814)
Ünlü Ünsüz Benzeşmesi - RasitTunca - 01-12-2019
[attachment=47402]
Ünlü Ünsüz Benzeşmesi
Ünsüz Benzeşmesi
Yumuşak ünsüz harflerden c,d,g ile başlayan ekler, sert ünsüz harfle biten bir
kelimeye ulandıkları zaman, ekin başındaki yumuşak ünsüz harf sertleşir ve bu
benzeşmeye “ünsüz benzeşmesi” veya “ünsüz harflerin sertleşmesi” denir .Ünsüz
birleşmesinde
c—ç,
d—t,
g—k olarak kelime içinde yerlerini alırlar.
Şimdi örneklerle konuyu biraz daha açalım.Kırmızı ile işaretlenen harfler mavi
ile işaretlenen harflerle yer değiştirmesiyle ünsüz benzeşmesi meydan geldiğini
görebilirsiniz.
Kadayıfcı——> Kadayıfçı
Susgun ——->Suskun
Yurtda ——–>Yurtta
Balıkcı ——–>Balıkçı
Ağaçda ——->Ağaçtan
Aşcı————>Aşçı
Coşgun ——->Coşkun
Allahdan—–> Allah’tan
Kitapcı ——–>Kitapçı
Atgı————->Atkı
Çalışgan——>Çalışkan
Kısgaç———>Kıskaç
Kesgin———>Keskin
Kitapda——–>Kitapta
Şaşgın———>Şaşkın
Simitci———>Simitçi
Yurtdan——–>Yurttan
Kebapcı——->Kebapçı
Etcil————->Etçil
Tarafdar——->Taraftar
Sınıfca———>Sınıfça
Çocukca——->Çocukça
Arapca———>Arapça
Üçde ———–>Üçte
Çorapcı ——->Çorapçı
Sabahcı ——->Sabahçı
Dolapda ——->Dolapta
Taşgın ———>Taşkın
Dostdur———>Dosttur
Gözlükcü——->Gözlükçü
Yapışgan——–>Yapışkan
Üretgen———>Üretken
Hafifdir———–>Hafiftir
Bunun yanında ünsüz birleşmesi aşağıda ki durumlarda aranmazlar.
Bileşik sözcüklerde,
Terimlerde,
Yabancı dillerden dilimize geçmiş olan sözcüklerin gövdelerinde
Bu durumlara örneklerin bir kısmı aşağıda verilmiştir.
Akciğer,
İçgüdü,
Dikdörtgen;
Üçgen;
İstikbal,
İşgal
Türkçede ünsüzler (sessiz harfler) sert ve yumuşak olmak üzere iki gruba
ayrılır.
Sert ünsüzler
ç,
f,
h,
k,
p,
s,
ş ,
t’dir.
Bu harf grubunu öğrencilerin ezberlemesini kolaylaştırmak için “f ı s t ı k ç ı
ş a h a p” ifadesi üretilmiştir.
Yumuşak ünsüzler
Yukarıda verilen harflerin dışında kalan tüm harfler ise yumuşak
ünsüzlerdir.
Yumuşak ünsüzle biten kelimelere c, d, g ünsüzlerinden biriyle başlayan bir ek
getirildiğinde ekin bu ilk ünsüzü yumuşak olarak kalır.
Kardeş,
Sürgün,
Yaygı,Kuralcı,
Okulda,
Bilgin,
Kızgın,
Aydın’da
Kök içerisindeki bir hece ünsüz harfle bitiyorsa ve kendinden sonraki hecenin
ilk harfi de ünsüz ise, bu harfler ünsüz benzeşmesine uyarlar:
Aptal,
Eksik,
Nispet,
İspat,
Kispet,
Müspet,
Tespit,
Tespih,
Gövde,
İğde,
Dalga.